Ông có thể cho biết cụ thể những yêu cầu mới mà EU áp dụng đối với sản phẩm gỗ và chế biến từ gỗ nhập khẩu?

Thứ nhất, chính sách mới của EU sẽ xem xét nguồn gốc gỗ nguyên liệu chế biến để tạo thành sản phẩm xuất khẩu hoàn chỉnh. Thứ hai, EU sẽ xem xét kỹ khối lượng cũng như xuất xứ nguồn nguyên liệu gỗ nhập khẩu. Thứ ba, DN phải tuân thủ Chương trình thực thi luật lâm nghiệp và quản trị rừng.

Với chính sách trên, DN gỗ Việt Nam sẽ gặp trở ngại nào, thưa ông?

Đây là vấn đề hết sức phức tạp, bởi mỗi quốc gia có các quy định khác nhau, tiêu chí khác nhau về nguồn gốc gỗ. Do chưa cụ thể hóa những bộ tiêu chuẩn về gỗ, nên các DN Việt Nam sẽ gặp không ít trở ngại. Chẳng hạn, nếu nhập khẩu gỗ từ các nước phát triển thì sẽ thuận lợi, nhưng gỗ có nguồn gốc từ các nước chưa phát triển, thì sẽ vô cùng khó khăn, bởi các chính sách trên tập trung vào việc thực thi luật ở các nước chậm phát triển.

Riêng với thị trường EU sẽ là một thách thức lớn cho các DN xuất khẩu, bởi EU hiện là thị trường xuất khẩu đồ gỗ hàng đầu của Việt Nam, với mức tăng trưởng trung bình 15%/năm (năm 2007, kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ Việt Nam sang EU đạt 633,1 triệu USD).

Bình quân mỗi năm, ngành chế biến gỗ sử dụng tới 80% nguyên liệu nhập khẩu. Liệu có tình trạng các DN nhập khẩu ồ ạt, bất chấp các quy định quốc tế về lâm nghiệp?

Điều này rất khó khẳng định. Hiện có quá nhiều đối tượng nhập khẩu gỗ nguyên liệu, bao gồm DN tự nhập khẩu nguyên liệu để chế biến, DN làm trung gian nhập khẩu và DN kinh doanh gỗ. Do không có đầu mối thống nhất, nên công tác quản lý rất khó khăn.

Thời gian tới, Vifores có định hướng gì về thị trường nhập khẩu nguyên liệu gỗ?

Mỗi năm, Việt Nam bỏ ra gần 1 tỷ USD để nhập gỗ nguyên liệu từ rất nhiều nước trên thế giới. Thời gian tới, việc nhập khẩu vẫn tiếp tục được thực hiện ở các thị trường thực thi nghiêm túc các chính sách quản trị lâm nghiệp. Tuy nhiên, xu hướng nhập khẩu nguyên liệu sẽ được chuyển dịch sang Nam Mỹ, châu Phi..., bởi đây là những nước có nguồn nguyên liệu phong phú, phù hợp với nhu cầu chế biến của các DN, cũng như nhu cầu của thị trường tiêu thụ.

Theo phản ánh của các DN, “mùa nhập khẩu” nguyên liệu đang đến gần, song hầu hết DN đều gặp khó khăn về vốn. Ông có lo ngại về khả năng thiếu hụt nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến cho năm tới?

Hiện tại, các DN ngành gỗ rất khó tiếp cận nguồn vốn vay từ ngân hàng. Nếu khó khăn này không được giải quyết, thì nguồn nguyên liệu gỗ sẽ rất căng thẳng trong thời gian tới.

Để khắc phục phần nào khó khăn, Vifores đã chỉ đạo DN tập trung vào một số giải pháp như tiết kiệm nguyên liệu; đẩy mạnh liên kết giữa các DN để ký được các đơn hàng lớn; huy động vốn tự có của các DN; đàm phán để mua lại nguyên liệu của các DN gỗ có vốn đầu tư nước ngoài...

Trong khi nguồn nguyên liệu trong nước đang thiếu trầm trọng, thì các nhà máy chế biến dăm gỗ xuất khẩu lại có xu hướng gia tăng. Vấn đề này sẽ được giải quyết ra sao, thưa ông?

Đây đang là thách thức lớn. Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị hạn chế đầu tư các nhà máy chế biến băm dăm, nhưng chưa giải quyết được. Nó không chỉ làm cho nguồn nguyên liệu trong nước thêm khan hiếm, mà còn bóp chết công nghệ sản xuất ván nhân tạo trong nước, dẫn đến gia tăng nhập siêu (năm 2007, cả nước xuất khẩu 1,8 triệu tấn dăm gỗ tươi với giá 100 USD/tấn, trong khi đó phải nhập khẩu 600.000 tấn bột giấy với giá 750 USD/tấn).

(Theo Đầu tư)